De Friedesse molen te Neer
 |
|
|
In 1343 stond al een watermolen op deze plek aan de Neerbeek, de huidige molen en molenaarswoning dateren uit 1717. De molen had vroeger een functie als koren- en oliemolen en had toen ook twee waterraderen. In 1958 werd het stuwrecht verkocht en kwam er een einde aan het bedrijfsmatig functioneren van de molen. Toen de Neerbeek in 1961 werd gekanaliseerd werd ook het stuwwerk afgebroken. In 1997 kwamen inwoners uit Neer in actie voor herstel van de molen. Sinds 2002 draait hij weer. In 2017 werd het molenhuis gerestaureerd en bevat nu een drietal wooneenheden en het heeft horecafunctie. De molen is eigendom van de Stichting Friedesse molen.
|
De Leumolen te Nunhem
 |
 |
|
|
Grathemermolen te Grathem
 |
 |
|
Er is een aanwijzing dat de Grathemermolen al bestond in 1252. De oorspronkelijke twee waterraderen werden in 1874 vervangen door één inpandig waterrad, in 1915 werd dit waterrad vervangen door een turbine. Bij de restauratie van 1994-95 is weer een waterrad bijgeplaatst dat de eveneens toegevoegde maalstenen aandrijft. Ook het aandrijfwerk werd vervangen, een aandrijfwerk uit een door brand verloren gegane molen te Brunssum kreeg een nieuw leven in de Grathemermolen. Het is Nederlands oudste gegoten aandrijfwerk voor molenstenen, waarschijnlijk gefabriceerd in 1866. De molen is eigendom van de Stichting Het Limburgs Landschap.
|
De Uffelse molen te Haler
 |
 |
|
De Uffelse dateert vermoedelijk uit de 13e of 14e eeuw. Het was een zogenaamde ban- of dwangmolen, boeren werden verplicht daar hun producten te laten malen. De afkoop van het waterrecht in 1961 betekende definitief het einde van de aandrijving door waterkracht van deze molen. Bovendien kwam door verlegging van de beek het waterrad droog te staan. Tot 1983 werd er nog met een door een dieselmoter aangedreven hamermolen gewerkt. Na de grote restauratie van de hoofdgebouwen, is in de zomer van 2011 de motor opnieuw gekoppeld aan de hamermolen en is deze nog af en toe in bedrijf. De Uffelse Molen heeft nu een horecabestemming en is particulier eigendom.
|
De Schouwsmolen te Ittervoort
 |
 |
|
Mogelijk stond in 1252 al een waterrmolen op deze plek, het oudste gedeelte van de huidige watermolen dateert vermoedelijk uit 1630. In 1963 is de molen verkocht aan de gemeente Hunsel, het stuwrecht was in 1961 al overgedragen aan het Waterschap. De gemeente verkocht de molen in 1966 aan een particulier. Het molenwerk was nog intact, maar het waterrad was verdwenen en het sluiswerk vervallen. In 2000 kwamen er nieuwe eigenaren, zij namen een nog steeds vrijwel intact maalwerk over en gaven aan plannen te hebben om de molen in ere te herstellen, in 2016 was de molen weer maalvaardig. De molen is particulier eigendom.
|
De Armenmolen te Neeritter
 |
 |
|
De Armenmolen wordt al in 1280 in oude geschriften genoemd. Het huidige pand stamt uit 1686 en de watermolen dankt haar naam Armenmolen aan de schenking van de molen door de eigenaar kasteelheer aan de armen. Het Burgerlijk Armbestuur beheerde de molen en verpachtte het bedrijf steeds voor een periode van zes jaar. In 1950 werd het stuwrecht van de molen verkocht en een jaar later het maalwerk uitgebroken, daarmee kwam een einde aan de maalvaardigheid van de molen. In 1954 werd het Burgerlijk Armbestuur opgeheven en in 1972 werd het pand als woning ingericht. De vroegere molenfunctie is herkenbaar aan het nog aanwezige ijzeren onderslagrad. De molen is particulier eigendom.
|
St. Elisabethsmolen te Haelen
 |
 |
|
In 1278 kreeg het klooster St. Elisabethsdal toestemming de watermolen van Roggel op de plaats ‘Wiere’ (huidige Wijerse Brug) te verplaatsen naar de huidige locatie. De Elisabethsmolen was een banmolen, d.w.z. dat de omwonenden gedwongen waren hun graan op deze molen te laten malen.
Voor meer informatie over de watermolens: zie: http://www.leumolen.nl/leudalmolens
|